Musanze dag 1 t/m 4: Polderen op 2500 meter

Dat was een verrassend weekje. We gingen inderdaad naar Musanze, zoals Drocelle zondag al zei. Er was daar een workshop met stakeholders voor het project. Samen met Joselyn (een Rwandese intern) assisteerden we bij het proces in discussiegroepen en de andere interns gingen het veld in voor het uitproberen van een methode met interviews. Al met al een intens weekje waarin ik eindelijk eens meer zag dan Kigali.

Op maandag kwam ik samen met Maurits op het kantoor, waar het voor hem veel handjes schudden was. Maar in tegenstelling tot mijn relaxte beginweek was het nu ineens behoorlijk aanpoten. We moesten veldwerk gaan voorbereiden, want we zouden naar Musanze gaan. Dit hield in dat we de methode moesten uitleggen aan de interns en dat we een vragenlijst moesten maken. De bus zou al om 15:00 vertrekken dus we hadden niet veel tijd. Daarbij kwam dat we onze spullen nog moesten ophalen, omdat we een paar uur daarvoor nog geen idee hadden. Gelukkig lukte het om een conceptvragen lijst voor 1 uur af te hebben. Met de moto zijn we toen naar huis gesjeest om snel te lunchen en spullen te pakken.

Onderweg naar Musanze keek ik mijn ogen uit. Buiten Kigali zijn de heuvels nog steiler en hoger en hoe dichter bij Musanze hoe meer de heuvels bergen werden. Wat opvalt is hoe groen en bewoont het land is. Er was nergens een plek onbewoond in het land, er zijn overal kleine boerderijtjes. Verder zie je ook de grote problemen van het land op hydrologisch en geologisch gebied. Veel landafschuivingen, erosie en bruine rivieren; veel problemen die we met Water for Growth willen aanpakken.

De eerste dag van de workshop was erg interessant. Het doel van de dagen in Musanze was om met de stakeholders een goede score te geven aan de verschillende implementaties. Dit werd gedaan door een Multi Criteria Assessment. Het was interessant om te zien hoe zoiets in de praktijk gaat, hoewel ik het al duizend keer op de TU had gezien. Heel grappig dat de issues die je in het klein al gezien hebt in het echt ook spelen. Zo was er vaak onduidelijkheid over de verwachtingen en waren de verwachtingen ook niet altijd even reëel of eenduidig. De grote groep ging uiteen in 4 subgroepen waarin de discussies nog intenser werden. Soms was een term niet duidelijk en in andere gevallen was er onenigheid over implementaties. Uiteindelijk werd er dan toch consensus bereikt over een score en zo ging dat de hele dinsdagmiddag en woensdag door. Het lijkt bijna wel politiek...

Gelukkig was er dinsdagochtend ook wat tijd om modelprojecten van de RNRA (Rwandese National Resources Autority) te bekijken. Deze modelprojecten waren een green village en een soort minipoldertje. De green village was ook letterlijk green, want de huisjes waren groen met een enorme regenwatertonnen van 1500 liter. Voor de rest was het niet totaal sustainable, maar opzich leuk dat dit soort oplossingen ook in Rwanda worden toegepast.
Het kleine poldertje had als functie om een laagland te draineren. Het water werd via kanaaltjes naar grotten geleid. In de kanaaltjes waren dammetjes van vulkanisch gesteente die het sediment tegen moesten houden zodat de grotten niet verstopt raakten. Opzich een leuk plan, maar de uitvoering en onderhoud was hierbij ook weer een dingetje. Dijken werden platgelopen door plaatselijke bewoners en er was weinig bekend over de grotten zelf of waar het water zou uitkomen.
Al met al zijn de Rwandezen wel lekker bezig met dingen uitproberen en het laten zien van maatregelen, maar erg houdbaar lijkt het nog niet te zijn. Het lijkt eigenlijk het meeste op oldschool projectwerk, wat je van een NGO zou verwachten maar niet van een overheidsorganisatie.

De woensdagmiddag werd er weer volop gediscussieerd in Kinyarwanda. Ik had hier even niet zoveel zin in en besloot om op mijn hotelkamer te werken aan mijn progress report. 's Avonds heb ik de interns en Maurits geholpen met het voorbereiden van de presentatie over het veldwerk die ze donderdag zouden houden. Dit was nog een behoorlijke klus en we hebben zonder avondeten doorgebeund tot 11 uur 's avonds.

Donderdag was echt een afsluitdag. De laatste discussies werden plenair gevoerd en de interns hielden hun presentatie. Dit was opzich een succes, hoewel er te weinig tijd was om de boodschap echt goed over te brengen. Daarna was er nog een lunch en was het alweer tijd om naar huis te gaan. Na de adembenemende busreis zijn Maurits en ik maar uit eten geweest. Ellis had wel gekookt, maar we hadden geen zin in rijst met tomatensaus en bakbananen. Pieter had daar ook geen zin in, dus zijn we naar Papyrus gegaan, een Aziatisch restaurant in Kimihurura. Toch wel bijzonder, een restaurant in Afrika, drie Europeanen rondom de tafel en Aziatisch eten op je bord.

Vandaag (vrijdag) was het gewoon een kantoordag. Het kwam een beetje langzaam op gang, omdat we ergens nog moe waren van de dagen in Musanze. Eenmaal bij Water for Growth ging de dag als een sneltrein voorbij. Gesprekken over de komende weken, evaluatie van het veldwerk, progress report afmaken en verschillende meetings maakten het een volle maar leuke dag. De komende week ga ik aan de slag met WEAP. Dit is hydrologische software waarmee verschillende scenario's gemodelleerd kunnen worden. Het bedrijf Future Water uit Wageningen helpt ons daarmee en geeft komende week een training. Vanuit Water for Growth ontvang ik de trainster en gaan we het programma bespreken. Het belooft een behoorlijk intens weekje te worden, waar ik waarschijnlijk ook veel ga leren over WEAP. Supermooi, want dat ga ik nog wel meer gebruiken in de toekomst...

Maar eerst: weekend!